Samenwerking in ouderenzorg: van achterdeurpaniek naar voordeuroplossingen

By 16 november 2021Expert

Het is verbazingwekkend hoe weinig lessen er geleerd zijn in deze coronapandemie. Feilloos is aangetoond dat het huidige zorgsysteem al lang niet meer aansluit bij de behoeften van vooral ouderen en ook niet bij de behoeften van zorgprofessionals die met veel reddersethos doorgaan tot ze erbij neervallen.

Steeds meer roeren de zorgprofessionals zich in de media en politiek, maar dat leidt niet tot een sterke landelijke sturing en ook niet tot versterking van domein overstijgende regionale regie en samenwerking. Dat laatste was nou net gebleken een cruciale factor te zijn om bestuurders van zorgorganisaties, GGD, gemeenten, zorgverzekeraars met zorgprofessionals bij elkaar te brengen met maar één missie: overleven en ook werken aan gemeenschappelijke weerbaarheid, wendbaarheid en werkbaarheid.

Zorginfarct

Als het ‘thuis’ niet meer gaat door overbelaste, onderbezette en vaak ontbrekende mantelzorgers en zorgprofessionals dan wordt het een probleem van het ambulancevervoer en de ziekenhuizen. Daar wordt altijd opgenomen in de wetenschap dat afwijzen geen optie is. Van oudsher is het ziekenhuis een risicovolle omgeving voor kwetsbare ouderen met hoog risico op functieverlies en overlijden.

De ziektegerichte benadering sluit bij het toenemen van kwetsbaarheid steeds minder aan bij de integrale zorgbehoefte van ouderen. In een zeer kwetsbare gezondheid volgt zo spoedig mogelijk ontslag naar huis of geriatrische revalidatie wat leidt tot heropnames en definitieve verpleeghuisaanvraag terwijl daar juist wachtlijsten voor bestaan. Ziekenhuizen zullen steeds meer ouderen, gepland en in acute situaties gaan weigeren, dat kan niet allemaal op de huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde afgewenteld worden. Het zal over je vader of moeder gaan, machteloosheid alom.

Structurele preventie, veiligheid en eigen regie

De reis van de oudere patiënt en de zorgprofessionals lopen parallel. Dat principe moet leidend zijn aan alle beleidstafels, in coronatijd en met het vizier op een duurzame ouderenzorg. Hoe creëer je een zorg- en werkomgeving dicht bij huis die naadloos aansluit bij de wederzijdse behoeften? Een goed voorbeeld van de optimaal georganiseerde patiëntreis staat in de zorgstandaard dementie beschreven; dit concept kan naadloos gebruikt worden voor alle kwetsbare ouderen. Preventie in de ouderenzorg is nog steeds een ondergeschoven kind, toch is dat de grote uitdaging voor het toegankelijk, betaalbaar en uitvoerbaar houden van de zorg.

De signalen dat in een toenemend aantal regio’s de acute – lees ook de chronische – keten vastloopt kunnen niet genegeerd worden. ‘Het volk verloedert als het visioen vervaagt’, dus pak de regionale domein overstijgende samenwerking weer op en leer ook samen met andere regio’s. Structurele capaciteitstekorten lossen we nu niet op, maar gezamenlijk kan er wel efficiënter en effectiever met de beschikbare capaciteit en zorgprofessionals alsmede belemmerende regeldruk worden omgegaan. Samenwerking als de beste antistolling tegen corona.

Deze expertquote is geschreven door Amnon Weinberg, Specialist Ouderengeneeskunde bij ZBVO